Toespraak Dodenherdenking 2024

Burgemeester Patrick van Domburg sprak bij de herdenking in de Sint Nicolaasbasiliek op 4 mei.

Wat doe ik?

Dames en heren, jongens en meisjes,

Het was de eerste dag van de Tweede Wereldoorlog. Zijn taak was het bombarderen van het vliegveld Ockenburg bij Den Haag. Het was pas de tweede opdracht van vliegenier Nico Steenbeek, de zoon van de bakker uit de Voorstraat. Vastbesloten zijn bijdrage te leveren aan het verdrijven van de bezetter zette hij zijn aanval in. In een flits was het gebeurd. Zijn vliegtuig werd neergeschoten boven zee. Hij werd 24 jaar.

Verzetsman Herman Benschop werd gefusilleerd op het fort De Bilt, onder andere omdat hij joodse mensen hielp onderduiken. Wim Hoogendoorn werd van zijn bed gelicht omdat hij illegaal een verzetstijdschrift drukte. Hij stierf op 6 mei 1945 aan de gevolgen van het verblijf in diverse kampen. En in het voormalig Nederlands-Indië lieten in de jaren 1947 tot 1949 nog drie IJsselsteiners het leven in hun strijd voor het vaderland: Ries Volwerk, Jan de Kuijer en Bep Belo.

Echtgenotes, kinderen, familie, collega’s en vrienden bleven in groot verdriet achter. 

Dit beeld dat ik zojuist heb geschetst is van alle tijden. Van de Tweede Wereldoorlog tot aan vandaag. We leven namelijk niet in een wereld die in vrede is. Een kleine dag rijden hier vandaan wordt geleefd tussen hoop en vrees. Een paar uur vliegen hiervandaan schudt de wereld letterlijk op zijn grondvesten. En is het hiervoor beschreven beeld iedere dag de werkelijkheid van de mensen die daar nog wonen.

Zelf ben ik in 1969 geboren. Ik ken geen oorlog. Alleen uit boeken, uit films en uit het nieuws op de televisie. Beelden die we waarschijnlijk allemaal wel kennen maar waarvan we ons ver weg wanen.

Ik kan me voorstellen dat wanneer je een oorlog hebt meegemaakt, die jou je hele leven lang achtervolgt.

Als je daarover zwijgt, doe je allereerst jezelf tekort. Maar het kan ook gevolgen hebben voor de volgende generaties. De impact op levens, ook na een oorlog, is enorm. Daarom is het belangrijk om de gevallenen in herinnering te houden, om de waarden waar zij voor streden in ere te houden, om lessen te trekken en door te geven aan onze kinderen. Want het is niet vanzelfsprekend dat wij 80 jaar in vrijheid leven. Daarom staan we erbij stil dat Nederland dankzij de inzet van militairen en met hulp van het verzet werd bevrijd. En herdenken we de slachtoffers die daarbij vielen.

Vertellen, lezen en schrijven over onze geschiedenis is van belang omdat het ons inzicht geeft in hoe we nu samen leven of juist waarom het soms even niet zo goed lukt.

Om elkaar te begrijpen is het belangrijk dat we met elkaar praten. Dat we elkaar werkelijk willen zien. En ons kunnen láten zien met onze verschillende achtergronden.

Alleen in een land zonder oorlog, waar mensenrechten worden nageleefd en waar geen onderdrukking is, kan een samenleving goed functioneren. Daarom vieren wij met 'Opmaat 80 jaar vrijheid' ook dat we in een democratie leven. Een land waar iedereen mag meedenken en meebeslissen, vraagt om ieders verantwoordelijkheid.

Vrijheid is nooit af; we moeten er elke dag aan werken om de ander de ruimte te geven en onze democratie te bewaken. Op die manier blijft Nederland een vrij, tolerant land. Daarom is het belangrijk om eer te blijven bewijzen aan hen die daarvoor hun leven gaven. En daarom ook vieren we morgen vrijheid niet alleen, maar samen. Want vrijheid deel je met elkaar.

En stel jezelf de vraag: wat doe ík eraan om juist bruggen te slaan in tijden van polarisatie? Om verwijdering te voorkomen? Om haat en discriminatie de wereld uit te helpen? Om oorlog en geweld tegen te gaan en bij te dragen aan vrede en beschaving?

Wat… doe… ik?

Tijdens de Nationale Herdenking herdenken wij burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord.

Zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog en de koloniale oorlog in Indonesië, als in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna.

Vrede is geen vanzelfsprekendheid. Vrede is hard werken.

En herdenkingen zoals deze helpen ons daarbij.

Vanavond herdenken wij; dat zullen we blijven doen.

Fijn dat u er bent.

Dank u wel.