Ontmoet Lineke Lever

“Cultuur zaaien, zodat het ergens wortel schiet”

Lineke Lever is concertpianiste en woont sinds 2008 in IJsselstein. Na haar afstuderen aan het conservatorium vond ze via het Cultureel Platform IJsselstein al snel aansluiting bij het lokale culturele leven. Ze organiseert concerten, werkt samen met andere professionele musici uit IJsselstein en is actief in het culturele veld. Ondanks haar vele optredens buiten de stad, vindt ze het belangrijk om ook lokaal bij te dragen. Zo combineert ze haar passie voor muziek met betrokkenheid bij haar eigen omgeving.

“Hoewel ik veel reis voor optredens, vind ik het juist fijn om ook lokaal actief te zijn: bijvoorbeeld als dirigent van een koor. Gewoon op de fiets, iets betekenen voor mijn eigen omgeving. Ik geloof in de kracht van cultuur dichtbij huis: mensen raken, verbinden en inspireren met muziek. Dat is waar ik blij van word.”

Stiekem mee naar pianoles

“Kunst en cultuur vormen mijn leven. Als concertpianiste ben ik volledig werkzaam in de muzieksector, maar mijn liefde voor kunst gaat verder dan alleen muziek. Ik studeerde ook Nederlandse taal en cultuur en werk graag op het snijvlak van muziek, literatuur en kunst. Die liefde begon al jong: als kind ging ik stiekem mee naar de pianoles van een vriendinnetje, tot mijn ouders inzagen dat ik écht op les wilde.

"Vanaf mijn zevende speelde ik piano en deed ik al vrij snel op school mee met de musicals en de schoolconcerten. Daarnaast zong ik als tiener ook in koren. Muziek maken met anderen gaf me plezier en richting. Het was nooit een opgelegd pad, het kwam van binnenuit. Dat pure verlangen is gebleven. Ik zie kunst als iets essentieels: een manier om te verbinden, te raken en te verrijken. Iets dat vanzelfsprekend in mijn leven hoort.

Thuis was er altijd muziek, kunst en poëzie. Mijn moeder zong in een koor, mijn oma speelde piano (ik gaf haar later zelfs nog les!), mijn vader schilderde en schreef gedichten. Op de middelbare school speelde ik piano bij musicals en kerstconcerten, en zong ik in het koor. Die creatieve omgeving hield mijn passie levend. Nu probeer ik zelf die rol te vervullen: als pianodocent wil ik jongeren inspireren en zaadjes planten. Ik zie het als mijn taak om de liefde voor muziek door te geven, zodat nieuwe generaties muziek kunnen beleven, maken en waarderen.”

Authenticiteit en diepgang

“Ik raak geïnspireerd door alles wat oprecht en met liefde gemaakt is. Of dat nu een muziekstuk, gedicht, schilderij of levensverhaal is. Wat me raakt, is echtheid. Niet de snelle hypes of glittershows, maar de diepgang die tijd en toewijding vergt, zoals bij topsport. Ik werk graag met verhalen, verbind muziek met poëzie of beeldende kunst, en maak concertprogramma’s met een rode draad. Dan neem ik mensen echt mee, naar een andere wereld of tijd. Een project dat ik maakte over Frieda Belinfante, of de samenwerking met beeldend kunstenaar Marieke Gaymans, dat geeft me nieuwe energie. Ook de kleine dingen doen ertoe: een geur, een bloem, verse bessen uit mijn moestuin. Alles kan vonken geven, zolang het maar echt is. Zo blijf ik zelf geïnspireerd, en hoop ik op mijn beurt anderen te raken. Want daar draait het voor mij om: verbinding en betekenis.”

Inspiratie door beperkingen

“IJsselstein voelt voor mij als een plek waar ik echt iets kan toevoegen. Het is klein, met beperkte voorzieningen voor klassieke muziek, maar dat daagt me juist uit om creatief te zijn. Ik zie kansen in leegstaande gebouwen, organiseer concerten op ongewone plekken en regel zelf instrumenten, zoals een vleugel in het museum en in de Ontmoetingskerk. Dat geeft me voldoening: dat ik vanuit mijn passie dingen in beweging kan zetten. Ik mis een vaste plek voor kunst en muziek, maar juist daardoor ontstaat ruimte voor initiatief.

Als ik in een grotere stad was gebleven, was ik misschien één van velen geweest. Hier kan ik echt iets betekenen, mensen verbinden en kunst zichtbaarder maken. Mijn werk als dirigent en pianist, én mijn liefde voor organiseren, komen hier samen. IJsselstein inspireert me dus juist door de beperkingen: ze maken me vindingrijk en betrokken.”

Vergeten verhalen

“Ik ben trots op projecten waarin muziek en verhaal samenkomen. Zo dirigeer ik samen met operazanger Jeroen de Vaal het Vocaal Mannen Ensemble QuARTz, een initiatief dat ontstond na het stoppen van koor Deo Datus. Binnen veertien weken bouwden we met een nieuwe groep zangers aan iets dat leeft en groeit. Ons eerste concert was een succes, en ik hoop dat we samen iets toekomstbestendigs neerzetten.

Daarnaast maak ik vertelconcerten met celliste Oihana Aristizabal Puga. We vertellen vergeten of onbekende verhalen, zoals dat van Suzanne Leenhoff - de Nederlandse pianiste en vrouw van schilder Edouard Manet - en van Frieda Belinfante, een Joodse, lesbische celliste en verzetsvrouw die ten onrechte uit de geschiedenis is verdwenen. Zulke verhalen verdienen het om gehoord te worden. Muziek raakt pas echt als er een context of ziel achter zit. Daarom verbind ik kunst, muziek en geschiedenis tot één geheel, om mensen te raken én iets te laten beklijven.”

Zaadjes planten

“Ik maak anderen enthousiast voor cultuur door zaadjes te planten. Of dat nu in een concertzaal is of aan de piano met een zesjarige leerling. In mijn lespraktijk thuis werk ik één-op-één met kinderen, en dat halfuurtje persoonlijke aandacht is vaak zeldzaam. We praten over muziek, over wat ze voelen of zich erbij voorstellen. Soms laat ik ze met hun ogen dicht spelen of eigen liedjes maken. Creativiteit aanwakkeren vind ik net zo belangrijk als techniek. Eerder gaf ik ook les aan jong talent op het Conservatorium in Den Haag, maar dat werd te veel naast mijn concerten en gezin. Nu combineer ik lesgeven, dirigeren en vertelconcerten tot een manier om verhalen over te brengen. Soms letterlijk, soms muzikaal. Altijd met de bedoeling om iets los te maken, te inspireren: bij jong en oud. Want dat is voor mij de kern: cultuur zaaien, zodat het ergens wortel schiet.”

Goede wil, maar geen budget

“De grootste uitdaging in mijn werk is soms geld. Concerten, dirigeren en lesgeven leveren mijn inkomen op, maar zodra ik iets wil organiseren, zoals een nieuw koor of een cultureel project, bots ik op financiële grenzen. Kunst en cultuur zijn helaas vaak sluitpost in de politiek, terwijl ik ervan overtuigd ben dat ze essentieel zijn voor ons welzijn. Vooral ook voor kinderen en jongeren. Muziek, dans, theater: ze halen mensen uit hun hoofd, bieden verbinding en inspiratie. Het zelf doen is daarbij belangrijker dan consumeren.

Er is vaak goede wil, maar geen budget. Tegelijkertijd vergeten we de professionele kunstenaars in onze stad. Wij inspireren, leiden talent op, creëren. Als wij verdwijnen, blijft er weinig over. Ik pleit voor meer ruimte, letterlijk en figuurlijk. Voor kunstenaars op scholen, poëzie op straat, kleine verrassingen op straat of in het dagelijks leven. Het hoeft niet duur te zijn. Maar zonder waardering en middelen blijft het bij mooie plannen.”

Kruisbestuiving

“Samenwerken zit in alles wat ik doe. Ik werk graag met andere koren en musici in IJsselstein. Ik deed onder andere projecten met het IJsselsteins Kamerkoor, Fulco’s Mannenkoor, Amicitia en choreografen als Leah Jacob. Voor de Sprokkelroute open ik dit jaar samen met anderen het programma, gewoon omdat ik het belangrijk vind dat cultuur zichtbaar blijft. Ik verbind mensen, of dat nou jonge kinderen zijn in een workshop of ouderen in een koor. Muziek verbindt, en iedereen - jong of oud - verdient het om geïnspireerd te worden. Ik hou van verrassingen, van creatieve projecten die buiten de gebaande paden treden. Niet in mijn eigen bubbel blijven, maar kruisbestuiving zoeken. Door samen te werken ontstaat er iets groters, iets dat raakt. Een mooi voorbeeld is het concert met Prinses Margriet in 2010, in de Oude Nicolaaskerk ter gelegenheid van 700 jaar IJsselstein. We stonden daar samen met een groot aantal professionele musici uit IJsselstein. Daar zag je: als alles samenkomt, dan kan het dus gewoon. Dat is precies wat ik wil.”

Mogen zijn wie je bent

“Ik geloof dat talent pas echt kan bloeien in een veilige omgeving. Daarom begin ik elke les met luisteren: hoe gaat het met je, hoe voel je je vandaag? Pas als een kind zich gezien en gehoord voelt, is er ruimte om te groeien. Ieder kind is anders: de één houdt van structuur, de ander wil juist vrij ontdekken. Daarom stem ik mijn aanpak af op wie ik voor me heb. Dat geldt net zo goed voor kinderen met autisme, of kinderen die thuis veel meemaken. Mijn doel is dat ieder kind mag zijn wie het is, en van daaruit zijn eigen muzikale pad kan bewandelen. Niet om concertpianist te worden, maar om plezier te beleven, om muziek een plek in hun leven te geven. Soms is het al winst als een kind dat eerst huilend in de tuin stond, na een paar weken durft te gaan piano spelen. Daar draait het om: vertrouwen, aandacht, en het plezier van samen muziek maken.”