Digitale wijkagenten tegen online criminaliteit
Steeds meer criminaliteit vindt online plaats. Daarom zijn er naast de bekende wijkagenten ook digitale wijkagenten actief. Zij houden de digitale wereld in de gaten, geven voorlichting en ondersteunen inwoners én collega’s bij online veiligheid.
Steeds meer van ons leven speelt zich online af. We doen kopen op webshops, bankieren met een app en houden contact via sociale media. Helaas zijn criminelen daar ook actief. Om inwoners te beschermen en bewust te maken, zijn er digitale wijkagenten. Maar wat doen zij precies, en hoe kun jij jezelf beschermen tegen online oplichting?
Wat doet een digitale wijkagent?
Een gewone wijkagent is vooral zichtbaar op straat, maar de digitale wijkagent werkt meestal in de online wereld. Hij of zij houdt sociale media en digitale platforms in de gaten, geeft voorlichting en adviseert inwoners en collega’s over veilig digitaal gedrag. Tegelijkertijd blijft de digitale wijkagent ook een “echte” politieagent: hij draait mee in meldingen, surveilleert en grijpt in wanneer dat nodig is. In elk basisteam van District West Utrecht is er minimaal één actief. p
De meest voorkomende vormen van online criminaliteit
In onze gemeente komt aan- en verkoopfraude het vaakst voor. Denk aan een advertentie op Marktplaats of sociale media waarbij een product wordt betaald, maar nooit geleverd. Of andersom: iemand ontvangt een product maar betaalt er nooit voor. Daarnaast zien we veel gevallen van helpdeskfraude. Slachtoffers krijgen een telefoontje van iemand die zich voordoet als medewerker van de bank. Het nummer lijkt vaak te kloppen (spoofing), maar in werkelijkheid gaat het om een oplichter. Die probeert je over te halen geld over te maken naar een zogenaamde “veilige rekening”, of je te laten installeren dat de crimineel op afstand je computer kan bedienen. Een derde veelvoorkomende truc is hulpvraagfraude. Daarbij doet iemand zich via WhatsApp voor als een bekende – vaak met een vertrouwde profielfoto – en vraagt om snel geld over te maken.
Slachtoffers en voorbeelden
Iedereen kan slachtoffer worden, jong of oud. Bij aankoopfraude gaat het vaak om mensen tussen de 20 en 60 jaar, bij bankhelpdeskfraude vooral om 65-plussers. Bedrijven zijn ook regelmatig doelwit, bijvoorbeeld via valse facturen. Een schrijnend voorbeeld is een 80-jarige inwoner die dacht zijn bank te helpen en €1480 overmaakte. Dankzij snel handelen van de politie kreeg hij het bedrag dezelfde dag nog terug. In een ander geval verloor iemand €3800. Daar bleek ook emotionele schade te zijn, waarna de politie niet alleen de aangifte opnam, maar ook een zorgmelding deed om extra steun te regelen.
Signalen van digitale oplichting
Let altijd op deze waarschuwingstekens:
- Een aanbod dat “te mooi lijkt om waar te zijn”.
- Telefoontjes van je bank of de politie: hang op en bel zelf terug via het officiële nummer.
- E-mails of berichten waarin gevraagd wordt om persoonlijke gegevens of met verdachte links.
- Openbare wifi-netwerken: deze zijn makkelijk te misbruiken door criminelen.
Tips voor meer digitale veiligheid
- Gebruik sterke en unieke wachtwoorden, en vervang ze regelmatig.
- Installeer updates direct op telefoon en computer.
- Vertrouw je een telefoontje of bericht niet? Hang op en controleer het via de officiële kanalen.
Wat kun je doen?
Heb je vragen of vermoed je dat je te maken hebt met online fraude? Bel de politie via 0900-8844 en vraag naar de digitale wijkagent in jouw gemeente. Word je toch slachtoffer, neem direct contact op met je bank en blokkeer passen of rekeningen. Bel daarna de politie via 0900-8844 of, in spoedgevallen, 112. Doe altijd aangifte. Voel je vooral niet “dom”, als je slachtoffer bent geworden. In 2024 werden 2,4 miljoen Nederlanders getroffen door online criminaliteit. Criminelen werken geraffineerd en weten vertrouwen slim te misbruiken. Het kan dus echt iedereen overkomen.